09 czerwca 2022

JAK DESTYLOWAĆ NA KOLUMNIE cz. 2 - Destylaty Smakowe

Chociaż nasze destylatory - kolumny rektyfikacyjne są zoptymalizowane do produkcji czystego spirytusu 96%, to możemy na niej produkować również destylaty smakowe - owocowe i zbożowe, a nawet aromatyzować.

Żeby jednak otrzymać jak najbardziej aromatyczny produkt i ‘wyciągnąć’ z niego jak najwięcej smaku i aromatu owocu czy zbóż (tak jak robi klasyczny destylator co bimbru PotStill), rekomendujemy przestrzegać kilku zasad:

  1. Destylować na czystym sprzęcie. Jeśli np. destylowaliśmy kilka ostatnie razy na spirytus, i nie myliśmy gruntownie sprzętu, a teraz chcemy destylować owoce - rekomendujemy umycie kolumny w środku (zobacz: JAK DBAĆ O SPRZĘT)
  2. Destylować na pustej rurze, tj. bez sprężynek pryzmatycznych. Można też użyć części sprężynek (np. zasypanych do połowy rury).
  3. Używać znacznie mniejszej mocy grzania niż przy produkcji spirytusu. Duża moc będzie co prawda zapewniała duże tempo destylacji, ale jednocześnie będzie silnie burzyła i wygotowywała nastaw w kotle, podrywając nie tylko delikatne smaki i aromaty z nastawu/zacieru, ale także ciężkie pogonowe frakcje destylatu, które nie są korzystane dla smaku.

 

p.s. Jeśli chcesz przeczytać o destylacji na spirytus, zobacz wpis: JAK DESTYLOWAĆ NA KOLUMNIE cz.1 - Spirytus.

 

Destylacja Smakówek

Podczas destylacji z przeznaczeniem na destylaty smakowe (owocowe lub zbożowe), używamy tylko górnego zaworka odbioru (LM). Odbiera się nim wszystkie frakcje destylatu (przedgon, serce, pogony). Aby na bieżąco mierzyć moc odbieranego destylatu, możemy użyć papugi z alkoholomierzem. Z uwagi na fakt, że destylat z zaworka LM wypływa zawsze gorący - nasze papugi do kolumn wyposażone są dodatkowo w chłodniczkę. Schładza ona destylat do temp. pokojowej, co gwarantuje dokładniejszy pomiar alkoholomierzem.

Schładzanie jest też istotne, gdyż dzięki temu w pomieszczeniu nie pachnie destylatem.

Zawór OVM w kolumnie jest nieużywany - przez cały proces pozostaje zamknięty. Również termometr na 10-tej półce, pozostaje nieużywany (nie zwracamy uwagi na jego wskazania).

 

Sam proces destylacji można podzielić na 5 etapów:

  • Rozgrzewanie
  • Ustalenie docelowej mocy grzania
  • Odbiór przedgonów
  • Odbiór spirytusu
  • Odbiór pogonów

 

1. ROZGRZEWANIE:

  • Podłączamy grzałki do prądu. Do podgrzewania, używamy maksymalnej mocy wszystkich posiadanych grzałek. Przy rozgrzewaniu, nie używamy regulatora mocy (grzałki wpięte bezpośrednio do gniazdka).
  • Zawór LM jest maksymalnie otwarty. Zawór OVM, przez cały proces, pozostaje zamknięty (nieużywany).
  • Odkręcamy na moment zawór dojścia wody, żeby sprawdzić szczelność na połączeniach wodnych. Ewentualne nieszczelności trzeba wyeliminować.
  • Obserwujemy rozgrzewanie zbiornika i kolumny. W momencie zagotowania wsadu, kolumna zaczyna się od dołu pomału nagrzewać. Gdy termometr na głowicy zacznie zbliżać się do 60-70st C, otwieramy obieg wody. Będzie ona chłodziła skraplacz szczytowy. Z góry skraplacza, z głowicy, nie mogą wydobywać się żadne pary (jeśli się wydobywają – zwiększamy obieg wody).
  • Temperatura rośnie - ciecz w kotle się gotuje, ciepło dociera do głowicy kolumny – temperatura na górnym termometrze (w głowicy) pokazuje zwykle 76-79st - destylator jest cały rozgrzany, pracuje z pełną wydajnością, i poprzez otwarty zaworek LM zaczynają lecieć przedgony.

 

W tym momencie kontrolnie sprawdzamy temperaturę gotowania nastawu (tj. temperaturę na termometrze w kotle). Ta temperatura zależy od mocy nastawu - im mocniejszy nastaw, tym temperatura gotowana jest niższa. Dzięki tej właściwości możemy więc łatwo sprawdzić, czy moc gotowanego nastawu jest taka, jaką zakładaliśmy. Wystarczy nanieść temperaturę z kotła, na wykres, tzw. rybkę destylacyjną (zobacz RYBKA DESTYLACYJNA - JAK CZYTAĆ WYKRES). 

Przykładowo, jeśli gotujemy nastaw o mocy 16%, temperatura gotowania powinna wynosić około 89st C. Jeśli jest wyższa (np. 93st C) - to znak, że mamy nastaw słabszy niż zakładaliśmy - warto się wtedy zastanowić nad przyczyną i wyeliminować ją w przyszłości

 

2. USTALENIE DOCELOWEJ MOCY GRZANIA

Następnie ustalamy docelową moc grzania. Rekomendowana moc podczas całego procesu wynosi:

  • Dla kolumny fi 54mm: 1,2 kW

  • Dla kolumny fi 76mm: 1,7 kW

Można grzać wyższą lub niższą mocą niż rekomendowane. Oczywiście, moc nie może być za niska - wsad nie może przestać się gotować, bo wówczas spirytus nie będzie w ogóle pozyskiwany. 

W doborze mocy, obowiązuje generalna zasada: Im niższa moc grzania, tym wolniejsze tempo odbioru, ale za to wyższa jakość destylatu. Należy znaleźć złoty środek, zależnie od własnych upodobań, oczekiwań oraz efektywności czasowej i ekonomicznej.

Jest jeden wyjątek: Na czas zabierania przedgonów (pkt 3 poniżej) - możemy jeszcze bardziej zmniejszyć moc grzania niż podana moc docelowa. Nawet do 800-900W - tak, aby przedgony powoli kapały (a nie leciały strużką). Pozwoli to na jeszcze dokładniejsze wybranie przedgonów z kotła.

Ustawienie preferowanej mocy ułatwia posiadanie regulatora mocy. Jeśli taki posiadamy, ważne jest żeby przez regulator podłączyć tylko jedną grzałkę. Nie łączyć nigdy jednocześnie obu grzałek przez regulator - nie ma to sensu, a niepotrzebnie wysila regulator i może spowodować jego przegrzanie i awarię. 

W sytuacji, gdy nie mamy regulatora mocy, jesteśmy zdani na pełną moc grzałki. Dla kolumny fi 54mm najlepiej żeby była to grzałka 1.5 kW, a dla kolumny fi 76mm - grzałka 2 kW.

 

Po ustaleniu mocy grzania - przechodzimy od odbioru trzech następujących po sobie frakcji destylatu: przedgonów, serca i pogonów (więcej o frakcjach destylatu, ich rozpoznawaniu i określaniu znajdziesz w wpisie: PODSTAWY DESTYLACJI DLA POCZĄTKUJĄCYCH)

 

3. ODBIÓR PRZEDGONÓW

Z zaworka LM zaczynają lecieć przedgony. Na zaworku wygodnie jest powiesić niewielki słoik (400-500 ml pojemności), w którym będą się one gromadzić. Puszczanie przedgonów przez papugę nie jest wskazane, żeby jej nie zanieczyszczać - idealnie jeśli papugę zamontujemy bezpośrednio po odebraniu przedgonów, a przed odbieraniem serca.

  • Odbiór przedgonów następuje dość szybko (kilka minut) - dlatego, że zaworek jest w pełni otwarty.  
  • Zbieramy ok. 100 ml przedgonu na każde 10 litrów wsadu

 

Po odbiorze przedgonu, montujemy na zaworek LM papugę (jeśli nie była do tej pory zamontowana), przez którą będziemy odbierać serce. Używanie papugi nie jest niezbędne, ale niezwykle wygodne. Aby to ułatwić montaż papugi, możemy na chwilę zatrzymać strumień destylatu i zakręcić zaworek LM. Po montażu papugi, znowu go w pełni otwieramy.

 

4. ODBIÓR SERCA

Po frakcji przedgonów, następuje odbiór frakcji właściwej (serca). Oczywiście odbieramy do osobnych pojemników. Przeciętnie, pierwsze odbiory dają destylat o mocy około 80% (dla wsadu o mocy 16%). 

Przy rekomendowanej mocy grzania, dla destylatu 16%, osiągamy średnie tempo odbioru serca:

  • 1.7 - 2 l/h dla destylatora fi 54mm
  • 3.5 - 4 l/h dla destylatora fi 76mm

Na bieżąco kontrolujemy więc odbiór destylatu, do momentu, gdy serce kończy się, a zaczynają skraplać się pogony. Najczęściej jest to przy odbieranej mocy około lub nieco poniżej 60%. Dlatego właśnie tak bardzo przydaje się papuga, w której na bieżąco widzimy odbieraną moc. Nie musimy co chwila badać mocy destylatu w próbniku, aby wiedzieć jaką pobieramy moc. Jeśli jednak nie posiadamy papugi, możemy moc odbieranego destylatu określić jeszcze w inny sposób: poprzez wykorzystanie wykresu (rybki destylacyjnej), tej samej o której piszemy wyżej. Jednak tym razem, temperaturę zczytujemy nie z kotła, ale z termometru z głowicy.

Gdy uznamy, że serce się skończyło, zmieniamy pojemniki i przechodzimy do odbioru pogonów.

 

5. ODBIÓR POGONÓW

Prowadzimy odbiór pogonów do osobnych pojemników, aż do momentu zakończenia destylacji. Najczęściej będzie to wtedy, gdy odbierana moc spada < 30% - temperatura na kotle osiąga w tym samym czasie 98-99 st C. Jest to sygnał, że w kotle pozostały już głównie woda oraz frakcje ciężkie, których nie potrzebujemy nawet w pogonach.

W odróżnieniu od produkcji spirytusu, gdzie pogonów jest mało, w przypadku destylatów owocowych - pogonów zbierzemy całkiem sporo. Na każdy litr serca, możemy mieć około 0.3-0.5 l pogonów. 

 

6. ZAKOŃCZENIE

Na koniec, dobrze jest zapisać szczegóły procesu: co destylowaliśmy, jaką ilość, czas destylacji, ilość i moc pozyskanych frakcji. To znakomita baza do późniejszych analiz i zdobywania doświadczenia. 

Mimo więc że kolumna rektyfikacyjna nie działa tak samo jak typowa bimbrownica do smakówek potstill, to również na niej, stosując się do wskazanych powyżej zasad, możemy przygotować bardzo dobre destylaty owocowe czy zbożowe.

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości jaki destylator w DobryDestylator będzie dla Ciebie odpowiedni, najlepiej skontaktuj się z nami i ustalimy, jaki wybór będzie najlepszy.

+48 694 875 385

Kontakt

Produkty

Szybkie linki

DobryDestylator to studio produkujące destylatory miedziane do zastosowań domowych. Oferujemy rozwiązania do destylacji prostej (pot-still), oraz kolumny rektyfikacyjne.

Nr. konta: 72 1140 2004 0000 3802 4674 3007

Copyright © 2022 DobryDestylator

Projekt i wykonanie: Smart Pixel